Πρακτικές για αποφυγή διάσπασης προσοχής
Η συγκέντρωση αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες ψυχολογικές δεξιότητες για κάθε αθλητή ή αθλήτρια, ανεξάρτητα από το άθλημα ή το επίπεδο στο οποίο αγωνίζεται. Δεν αρκεί μόνο η τεχνική κατάρτιση ή η σωματική ετοιμότητα· το μυαλό πρέπει να παραμένει σταθερό, εστιασμένο και ανεπηρέαστο από εσωτερικούς και εξωτερικούς περισπασμούς. Η κατανόηση του πώς λειτουργεί η προσοχή, αλλά και η εκπαίδευσή της, μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια μέτρια και μια κορυφαία απόδοση.
1. Τι είναι η συγκέντρωση στον αθλητισμό;
Η συγκέντρωση στον αγώνα ορίζεται ως η ικανότητα του αθλητή να κατευθύνει την προσοχή του στα στοιχεία που έχουν άμεση σημασία για την απόδοσή του, διατηρώντας παράλληλα την ικανότητα να αγνοεί οτιδήποτε δεν σχετίζεται με το έργο που εκτελεί. Αυτό περιλαμβάνει:
-
Εστίαση στην τεχνική εκτέλεση
-
Αντίληψη τακτικών πληροφοριών
-
Ρύθμιση του άγχους και των σκέψεων
-
Αντίσταση σε εξωτερικούς θορύβους ή πιέσεις
2. Γιατί διασπάται η προσοχή;
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την ικανότητα συγκέντρωσης, όπως:
Εξωτερικοί παράγοντες
-
Θόρυβος από το κοινό
-
Κριτική από πάγκο ή προπονητές άλλων ομάδων
-
Συνθήκες γηπέδου, καιρός, διαιτητικές αποφάσεις
Εσωτερικοί παράγοντες
-
Αρνητικές σκέψεις («Μην κάνω λάθος…»)
-
Υπερβολικό άγχος ή φόβος αποτυχίας
-
Υπερένταση ή έλλειψη ψυχολογικής προετοιμασίας
-
Ανασφάλεια ή υπερβολική αυτοκριτική
Η διασπασμένη προσοχή αποδυναμώνει την αντίληψη, φέρνει λάθη και μειώνει την αυτοπεποίθηση.
3. Πρακτικές για ενίσχυση της συγκέντρωσης
A. Τεχνικές αναπνοής και ρύθμιση άγχους
Η βαθιά, ελεγχόμενη αναπνοή ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και μειώνει την ένταση.
Πρακτική άσκηση:
-
4’’ εισπνοή – 4’’ κράτημα – 4’’ εκπνοή.
-
Επανάληψη 5–10 φορές πριν και κατά τη διάρκεια αγώνα (στιγμές παύσεων).
B. Ρουτίνες πριν τον αγώνα
Οι σταθερές προαγωνιστικές ρουτίνες λειτουργούν ως “άγκυρα” για το μυαλό.
Περιλαμβάνουν:
-
Μικρές διατάσεις
-
Οπτικοποίηση φάσεων
-
Συγκεκριμένη διαδικασία προθέρμανσης
-
Ψυχολογική δήλωση (π.χ. «Παίζω με καθαρό μυαλό»)
C. Οπτικοποίηση (Visualization)
Η νοητική αναπαράσταση φάσεων, κινήσεων και αντιδράσεων βοηθά τον εγκέφαλο να “προβάρει” την απόδοση.
Ο αθλητής φαντάζεται τον εαυτό του να εκτελεί με επιτυχία σε πραγματικές συνθήκες.
D. Αγκυρώσεις προσοχής (Focus cues)
Μικρές, συγκεκριμένες λέξεις ή φράσεις που υπενθυμίζουν στον αθλητή τι πρέπει να κάνει.
Παραδείγματα:
-
«Ρυθμός»
-
«Εστίασε»
-
«Πάτημα – εκτέλεση»
-
«Ηρεμία»
Χρησιμοποιούνται τη στιγμή που το μυαλό πάει να “ξεφύγει”.
E. Διαχείριση εσωτερικού διαλόγου
Η αυτοομιλία είναι καθοριστική.
Στόχος: από αρνητική → ουδέτερη → θετική.
Αντί για: «Μην κάνω λάθος», προτιμάμε: «Εφαρμόζω αυτό που ξέρω».
F. Τεχνική “Εδώ και τώρα”
Η συγκέντρωση στη στιγμή μειώνει το άγχος που προέρχεται από μελλοντικές σκέψεις.
Πρακτικές:
-
Προσοχή στην αίσθηση του σώματος
-
Εστίαση στο επόμενο 1–2 δευτερόλεπτα παιχνιδιού
-
Σύντομη επαναφορά με λέξεις όπως «Τώρα», «Παρόν»
G. Μικρο-ρουτίνες κατά τη διάρκεια του αγώνα
Μικρές συνήθειες για επαναφορά του ελέγχου:
-
Τίναγμα χεριών
-
Σύντομο άγγιγμα στο στήθος ή στον εξοπλισμό
-
Γρήγορη αναπνοή επαναφοράς
Αυτές δημιουργούν νευρολογικά “σημάδια” επανεκκίνησης.
4. Η σημασία της εξάσκησης εκτός αγώνα
Η συγκέντρωση δεν χτίζεται την ημέρα του παιχνιδιού.
Πρέπει να προπονείται συστηματικά, όπως η τεχνική ή η φυσική κατάσταση:
-
Προπόνηση υπό πίεση
-
Ασκήσεις με πολλαπλούς περισπασμούς
-
Νοητική προπόνηση (mental training)
-
Συνεργασία με αθλητικό ψυχολόγο
5. Συμπέρασμα
Η συγκέντρωση είναι μια δεξιότητα που επηρεάζει άμεσα την αθλητική απόδοση. Δεν είναι έμφυτη· αναπτύσσεται με πρακτική, συνέπεια και κατανόηση των ψυχολογικών μηχανισμών που κινητοποιούνται κατά τη διάρκεια ενός αγώνα.
Ο αθλητής που μαθαίνει να διαχειρίζεται το άγχος, να ελέγχει τις σκέψεις του και να διατηρεί την προσοχή του στο παρόν είναι αυτός που έχει το πλεονέκτημα – όχι μόνο τεχνικά, αλλά και ψυχικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου